Nieuwe gedragscode gemeente Zeist

Biedt de implementatie van de nieuwe Gedragscode Soortenbescherming uit 2020 meerwaarde voor de gemeente Zeist? Om deze vraag te kunnen beantwoorden, voerde Cyber Advies in 2021 een kosten-batenanalyse uit voor de gemeente, die al met de vorige gedragscode voor bestendig beheer werkte. Conclusie? De nieuwe gedragscode stimuleert natuurontwikkeling en maakt projectmanagers blij!

In december 2020 is de door Stadswerk opgestelde ‘Gedragscode soortenbescherming gemeenten’ goedgekeurd door de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO). De nieuwe gedragscode heeft betrekking op alle beschermde planten- en dierensoorten en combineert de gedragscodes voor bestendig beheer en ruimtelijke ontwikkeling. Hierbij is er ruimte voor maatwerk voor gemeenten. In de gedragscode staan processen beschreven die gemeenten helpen om zorgvuldig te handelen. Ook is er een maatregelencatalogus toegevoegd die specifiek beschrijft wat te doen wanneer bepaalde soorten aanwezig zijn. Bovendien betekent het gebruik van de gedragscode dat niet meer voor elke maatregel een ontheffing aangevraagd hoeft te worden bij de provincie. De gedragscode biedt dus voordelen, maar vergt ook (gerichte) inzet van de organisatie. Het is voor gemeenten niet verplicht volgens de gedragscode te werken; het is wel verplicht aan de Wet natuurbescherming te voldoen. De gedragscode geldt als vrijstelling voor een aantal verboden uit deze wet.

Huidige werkwijze in beeld

Om een goede kosten-batenanalyse te kunnen maken, heeft Cyber Advies samen met de gemeente de huidige werkwijze onder de loep genomen. Hieruit bleek dat de huidige gedragscode vanuit (groen)beheer al naar tevredenheid wordt gebruikt, bijvoorbeeld in bestekken. Vanuit projecten en ruimtelijke ontwikkeling werd de gedragscode niet toegepast en was deze ook minder bekend. De goede rol die de omgevingsdienst kan spelen als adviseur werd weinig gebruikt. Ook was het lastig om een goed beeld te krijgen van de tijd en kosten die worden besteed aan zaken rondom soortenbescherming.

Kosten en baten

Door interviews met betrokkenen en het nader bestuderen van de gedragscode, is een goed beeld ontstaan van de kosten en baten. Er is een inschatting gemaakt van de structurele en eenmalige kosten voor het gebruik van de gedragscode. Hieruit bleek dat deze kosten weinig afwijken van de huidige kosten, maar dat ze wel anders verdeeld zijn. Zo is het bijhouden van soorteninformatie nu nog niet geborgd en dat is bij het gebruik van de gedragscode wel noodzakelijk. Tegelijkertijd verwachten we dat er minder bezwaarprocedures komen, omdat zorgvuldig handelen geborgd wordt en er daarmee minder ad hoc inzet nodig is. De baten bestaan vooral uit het eenduidig werken binnen de gemeente en het beheersen en naar verwachting verkorten van de vergunningsprocessen. De gedragscode levert duidelijk processtappen op, waarmee zowel beheer, projecten als ruimtelijke ordening kan werken. Het werken met de gedragscode toont aan dat je als gemeente zorgvuldig wilt handelen en de bescherming én verbetering van de natuur serieus neemt. Met name dat laatste wordt door Zeist als meerwaarde gezien, omdat de wens er zeker is om bij te dragen aan de ontwikkeling van de biodiversiteit.

Meerwaarde

De conclusie is dat het voor de gemeente Zeist meerwaarde biedt om te gaan werken met de nieuwe gedragscode. Het levert goede en concrete gebruikshandvatten op. Het is belangrijk om de gedragscode integraal te gebruiken en de samenwerking met de omgevingsdienst te versterken. Het in beeld brengen van de aanwezige soorten en het inrichten van de interne organisatie zijn daarbij – naast het bestuurlijke besluit – de eerste stappen. Voor het in beeld brengen van de soorten is het advies om hierbij actieve bewoners en belangengroepen te betrekken. De gemeente maakt nu de afweging of ze hier inderdaad mee aan de slag gaat. Voor andere gemeenten kan het ook waardevol zijn een dergelijk onderzoek te doen. De ervaringen in Zeist leren dat het samen over dit onderwerp in gesprek gaan alleen al goed is om het onderwerp van soortenbescherming breder onder de aandacht te brengen en onderlinge samenwerking te bevorderen. Het geeft inzicht in wie er met dit onderwerp bezig is en biedt kansen om het proces slimmer te organiseren met meer effect. Meer informatie? Neem contact op met Anneloes Voorberg van Cyber Advies : 06 820 12 662 of anneloes.voorberg@cyber-adviseurs.nl.